My aim is to show that the elaborated and very attractive theory of the purely intentional object developed by Roman Ingarden within the framework of his ontology is nevertheless untenable. The main reason of this is the false assumption, generally accepted in phenomenology, that some existing object always corresponds to an act of consciousness. This general issue has been investigated in my paper "On Intending and Being Intended" (to appear in Studia Philosophiae Christianae). In the present paper however I am (...) dealing with the more detailed question of the relation between Ingarden's theory of the purely intentional object and his ontology. I maintain that the existential and formal description of the purely intentional object contradicts the general characteristics of the object as such, developed in Ingarden's Hauptwerk: "Der Streit um die Existenz der Welt". With this respect three main objections can be mentioned: inconsistency in the existential characterization of the purely intentional being, incomprehensibility of the formal "two-sidedness" of the purely intentional object and finally - lack of the authentic unity of the intentional content. (shrink)

Two questions are the starting point for the discussion contained in this article: (a) Does the future exist? (b) What is the future? A preliminary analysis of these questions leads to the conclusion that their solution needs to introduce three different principal modes of existence characterized for objects belonging to the time sphere of being. They are: real (actual) existence (i.e. existence of „now”), postreal existence (the past) and potential (prereal) existence. In accordance with this differentiation the answer to point (...) (a) is generally determined by the following theses: (1) The future exists in potentiality, (2) The future exists neither in reality nor in postreality. The notion of potential existence includes two categories of objects. The first one - objects which in fact will become real objects (present). They may be described as potential objects sensu stricto. The second category constists of the quasi-potential objects, that is the objects whose potentiality of becoming real (actual) ones will never come into existence. The differentiation of categories mentioned above makes possible to formulate three definitions of the future: (D1) The future is the domain of potential, or quasi-potential objects, (D2) The future is the domain of the potential objects, (D3) The future is the domain of quasi-potential objects. The definition (D3) is obviously inadequate, hence the solution of the problem, what is the future, may be reduced to the choice between definitions (D1) and (D2). The arguments of the paper convince us that the adequate definition of the future is the definition (D2). First - contrary to (D1) - it describes the future as ontologically homogeneous domain containing only objects which will become objects of the present and subsequently past objects. Second, when the future is defined by the competitive definition (D1) it is doubtful whether the language systems, referring to the time sphere of being, can fulfill the basic principles of the classical logig: the principle of contradiction and the principle of excluded middle. (shrink)

The subject matter of our considerations here is the concept of classical logic. The author begins with a brief etymological reflection and a presentation of some views ancient philosophers had (from Heraclitus to Plato) and inspired Aristotle’s and stoic discussion of logic. They brought about the first systems of formal logic and rich outlines of other branches of logic in their broad understanding, such as the methodology of sciences and semiotics. Aristotle’s logical discoveries (mainly syllogistic logic of assertoric propositions, syllogistic (...) logic of modal propositions, and theory of scientific proof), and stoics’ discoveries (logic of propositions and semiotics) are the first, highly advanced approaches to classical logic. The later history of logic consisted mainly in the reception of those ancient achievements, or in their semantic enrichment. (shrink)

Celem artykułu jest ukazanie złożonego i w dotychczasowych dyskusjach rzadko analizowanego charakteru niewiary religijnej. Artykuł dotyczy pojęć wiary i niewiary religijnej w ujęciu Stanisława Judyckiego i św. Tomasza z Akwinu. Ukazano, że między ich poglądami zachodzi spora zbieżność, mimo odmiennych punktów wyjścia ich filozofowania. Omówiono cztery składniki wiary religijnej wyróżnione przez Judyckiego (przekonania o istnieniu Boga, postawę moralną polegającą na pragnieniu dobra, zaufanie do Boga i świadomość obecności Boga), a następnie pokazano złożony charakter niewiary religijnej, którą może determinować brak przynajmniej (...) jednego ze składników wiary. (shrink)

Opracowanie dotyczy relacji konstytucyjnego pojęcia „dobro wspólne” z art. 1 Konstytucji RP, do pozaprawnych pojęć dobra wspólnego. Bezpośredni asumpt do jego przygotowania dało zdanie odrębne sędziego Trybunału Konstytucyjnego Zbigniewa Cieślaka do wyroku TK z dnia 20 kwietnia 2011 r. w sprawie Kp 7/09, dotyczącej zmian w prawie budowlanym. Jest to w ogóle najobszerniejsza wypowiedź w całym dotychczasowym orzecznictwie TK poświęcona wprost problematyce dobra wspólnego. Sędzia Z. Cieślak wyraźnie odróżnił prawne pojęcie dobra wspólnego – jego zdaniem właściwe dla interpretacji (...) klauzuli dobra wspólnego z art. 1 Konstytucji RP z 1997 r. – od pojęć pozaprawnych, uznając te ostatnie za źródło nieporozumień w prawniczych dyskusjach na temat rozumienia wyrażenia „dobro wspólne” w prawie i jako kategorii konstytucyjnej. Argumentować będę, że zrekonstruowane przez Z. Cieślaka prawne pojęcie dobra wspólnego nie nadaje się do interpretacji klauzuli dobra wspólnego z art. 1 konstytucji z 1997 r., i że pojęcia pozaprawne powinny być postrzegane nie jako źródło nieporozumień, ale jako nieodzowna pomoc w ustalaniu treści konstytucyjnego pojęcia dobra wspólnego. Problematyka ta prowadzi do podjęcia pewnego – kluczowego dla stosowania art. 1 – zagadnienia relacji między dobrem wspólnym a prawami człowieka (wolnościami i prawami człowieka), zagadnienia, które ostro zarysowało się w orzecznictwie trybunalskim po raz pierwszy właśnie w tym zdaniu odrębnym. Chodzi mianowicie o związki zachodzące między dwoma zasadniczymi tradycjami pojmowania dobra wspólnego i odpowiadającymi tym tradycjom dwoma typami pojęć dobra wspólnego – tradycji klasycznej, znajdującej swój wyraz w Konstytucji 3 maja z 1791 r., i tradycji, w której dobro wspólne pojmowane jest przede wszystkim jako dobro państwa i która znalazła wyraz w konstytucji kwietniowej z 1935 r. Dla pierwszej tradycji charakterystyczne jest uznanie praw człowieka za zasadniczy element dobra wspólnego – i tę tezę Z. Cieślak akceptuje. Analiza jego propozycji pokazuje jednak, że należy ona do tradycji konstytucji kwietniowej, a przyjęcie pojęcia dobra wspólnego należącego do tej tradycji prowadziłoby do niespójności z niektórymi fundamentalnymi rozstrzygnięciami ustrojodawcy, dotyczącymi tak interpretacji art. 1 konstytucji i przyjętej w nim koncepcji dobra wspólnego, jak i konstytucyjnej koncepcji wolności i praw człowieka. (shrink)

Artykuł opisuje widzenie praw i wolności w Kazaniach sejmowych Piotra Skargi. We wstępie ukazano dzieło jezuity w kontekście innych traktatów społeczno-politycznych XVI wieku. We właściwej części artykułu przedstawiono rozumienie praw przez kaznodzieję. Zaprezentowano różne ich kategorie. Następnie dowiedziono konieczności istnienia ustaw państwowych. Kolejno przybliżono cechy dobrych praw, czyli: sprawiedliwość, krzewienie cnoty i obronę czci Boskiej. Ukazano błędy w polskim prawodawstwie, wśród których na plan pierwszy wysuwa się zniesienie jurysdykcji sądów duchownych oraz pobłażliwe traktowanie morderców. Zobrazowano zależność praw od obyczajów. (...) Podkreślono znaczenie odpowiedniej władzy wykonawczej i przedstawiono kilka uwag w sprawie sądownictwa. W następnej części pracy przybliżono wizję wolności w dziele Skargi. Ukazano więc wartość złotej wolności szlacheckiej ze wskazaniem nieprawidłowości w jej pojmowaniu. Podniesiono złe traktowanie chłopów. Zwrócono uwagę na zagrożenia płynące ze strony innowierców. Kolejno przedstawiono cztery rodzaje wolności. Potem dowiedziono istnienia związku praw i wolności. Wykazano, że do zniewolenia często prowadzi grzech i dlatego należy zapewnić prawne wsparcie religii. Zobrazowano, że rolą praw jest ograniczenie sprawujących władzę — by nie naruszali autonomii innych. Stwierdzono, iż sprawiedliwe prawa mają chronić wszystkich członków narodu. Na końcu dowiedziono, iż posłuszeństwo prawu współgra z koncepcją wolności chrześcijańskiej — w jej tradycyjnym rozumieniu. (shrink)

Jeff Speaks twierdzi, że teiści bytu doskonałego powinno powstrzymać się od przypisywania Bogu atrybutów i przyjąć agnostycyzm w kwestii natury Boga. Powodem, dla którego mieliby dokonać takiego ograniczenia, jest problem ukrytych atrybutów. Nawet jeśli teista bytu doskonałego zdoła przypisać Bogu taki zestaw atrybutów, który nie będzie przejawiał żadnych niespójności, to i tak – zdaniem Speaksa – najrozsądniejszym wyborem w sprawie natury Boga będzie agnostycyzm. Speaks przekonuje, że choć możliwa jest sytuacja, w której teista proponuje spójny zestaw atrybutów Boga, to (...) nie może zagwarantować, że między owym zestawem a ukrytymi atrybutami Boga (tymi, które są dla człowieka poznawczo niedostępne) nie dojdzie do konfliktu. Wobec poglądu Speaksa formułuję trzy zarzuty: zarzut z niemożliwości wykazania niespójności, zarzut z częściowej ukrytości atrybutów oraz zarzut z alternatywnego ujęcia transcendencji. Pierwszy zarzut polega na wskazaniu, że niemożliwe jest stwierdzenie zachodzenia faktycznej niespójności między atrybutami jawnymi a ukrytymi. Teista bytu doskonałego może podkreślać, że sama możliwość niespójności między atrybutami to nie to samo, co jej faktyczne zachodzenie. Jeśli tak, to nie widać mocnego powodu, aby teista bytu doskonałego był zmuszony do opowiedzenia się za agnostycyzmem w sprawie natury Boga. Drugi zarzut zawiera się w uwadze, że stanowisko Speaksa odwołuje się do pojęcia atrybutów ukrytych absolutnie. Można jednak zachować pojęcie atrybutów ukrytych, jednocześnie nieco je osłabiając przez mówienie o częściowej ukrytości atrybutów. Owo słabsze pojęcie atrybutów ukrytych nie wymusza na teiście przyjęcia agnostycyzmu, gdyż jeżeli przypisuje on Bogu atrybuty ukryte częściowo, to jednak posiada pewną wiedzę na temat Boga. Trzeci zarzut podkreśla, że zmieniając koncepcję transcendencji, można zrezygnować z pojęcia ukrytych atrybutów, jakie proponuje Speaks. Teista ma więc przynajmniej trzy sposoby uniknięcia agnostycyzmu w kwestii natury Boga. (shrink)

Czy eutanazja gwałci prawo do życia ("the right to life")? Odpowiedź na to pytanie zależy od rozumienia terminu "prawo do życia". Autor, odwołując się do pojęcia uprawnienia i typologii uprawnień, zaproponowanej przez Stiga oraz Helle Kanger, wyróżnia i analizuje w kategoriach formalnologicznych cztery rozumienia tego terminu. Każdemu z nich odpowiada odmienne stanowisko w sprawie dopuszczalności eutanazji. Pierwszym z tych stanowisk jest "mocna doktryna świętości życia", według której prawu do życia towarzyszy obowiązek przedłużania życia za pomocą wszelkich możliwych środków. (...) Eutanazja zatem, według zwolenników tego stanowiska, jest niedopuszczalna pod żadną postacią. Takie zdecydowane odrzucenie eutanazji stoi w sprzeczności z zasadą szacunku dla autonomii pacjenta oraz zasadą niezadawania zbędnego cierpienia (the principle of nonmaleficence). Uwzględnienie tych dwóch zasad prowadzi do modyfikacji powyższego stanowiska, w wyniku czego otrzymujemy "słabą doktrynę świętości życia". Według tego stanowiska dopuszczalna jest pod pewnymi warunkami eutanazja bierna, czyli zaniechanie leczenia czy też podtrzymywania życia pacjenta. Odmienne stanowisko od zwolenników doktryny świętości życia w obu jej odmianach zajmują zwolennicy liberalnego podejścia do eutanazji. Tutaj także możemy wyróżnić dwa stanowiska. Według słabego stanowiska liberalnego, w pewnych warunkach dopuszczalne moralnie jest popełnienie samobójstwa, niemniej jednak ściśle zakazana jest pomoc osób trzecich w samobójstwie, jak też pozbawienie z rozmysłem życia drugiej osoby na jej własną prośbę. Mocne liberalne stanowisko uznaje za moralnie dopuszczalną pomoc w samobójstwie czy też pozbawienie z rozmysłem życia drugiej osoby na jej własną prośbę. Innymi słowy, za moralnie dopuszczalną uznaje eutanazję czynną. (shrink)

Artykuł analizuje pojęcie sztuki żydowskiej w zapisach krytyki dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Rozważania o sztuce żydowskiej, dyskusje o znaczeniu sztuk pięknych dla społeczności żydowskiej w diasporze oraz roli, jaka przypadła im w budowaniu nowego narodowego uniwersum wizualnego Żydów europejskich rozpoczęły się w przededniu I wojny światowej. W niepodległej Polsce kontynuowano dyskusje o kierunkach rozwoju narodowej kultury, zarówno w kontekście niezależnego, autonomicznego życia żydowskiego, jak i relacji między kulturą polską, kulturą dominująca a peryferyjną w kontekście państwa kulturą żydowską. Na przykładzie otwartego (...) 20 maja 1928 roku Salonu Wiosennego Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych widzimy, że polska krytyka artystyczna nie tylko dopiero w połowie lat dwudziestych XX wielu. dostrzegła istnienie sztuki żydowskiej, ale i nie zdawała sobie sprawy ze znaczenia ideowego konstruktu sztuki żydowskiej dla żydowskiej społeczności. Równie niewielu krytyków zdawało sobie sprawę z doniosłości istnienia odrębnej, żydowskiej instytucji artystycznej, jaką było ŻTKSP i roli Towarzystwa w rozwoju żydowskiego życia artystycznego. (shrink)

The question of professional ethics is one of outstanding significance today „ the author thinks, linking as it does theoretical moral considerations with constructive social didactic practice. Drawing attention to the recently observable efforts to determine moral obligations for various professional groups, the author discerns three controversial problems, namely, – the problem of the sense and nature of moral didactics, the essence of professional ethics, and, the utility of moral codes.

Remarks on Barbara Tuchańska’s “Cultural Ontology” , Diametros – An Online Journal of Philosophy, no. 41 , B. Tuchańska, “ Cultural Ontology: the Cultural Constitution of Being ” , Diametros – An Online Journal of Philosophy, no. 42 ).

For a long time the representatives of the social sciences had been passionately interested in whether certain identities in the moral aspect of different cultures, which are so numerous and different, can be found.

Through a detailed analysis of ancient philosophical doctrines of liberty and careful examination of the ethymology of the term "eleutheria", the text gives its reader rich material for consideration which must eventually lead to a conclusion that Greek understanding of freedom as a specifically human entity, is the root of all modern views concerning liberty.

Every professional group in society gradually evolves its own set of rules of conduct, running along two lines, the technical and the moral, which together add up to constitute the particular ethics or deontology of that profession. This professional ethics is directly connected with the honour and dignity of the profession, and the person who breaks the rules imposed by the professional code disgraces the honour of his profession; to safeguard that honour, there are special corporational and disciplinary bodies known (...) as the Courts of Honour. (shrink)